İçeriğe atla

Sovyetler Birliği Kahramanı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sovyetler Birliği Kahramanı
Герой Советского Союза
Sovyetler Birliği Kahramanı "Altın Yıldız" Madalyası
 Sovyetler Birliği tarafından verilir
TürKahramanlık Madalyası
Olası Hak
Sahipleri
Sovyetler Birliği ve diğer ülke vatandaşları
GerekçeSovyet devlet ve topluluğu için kahramanlıklarda bulunanlara verilmiştir.
DurumVerilmiyor
Tanım16 Nisan 1934
İstatistikler
İlk Verilişi20 Nisan 1934
Son Verilişi24 Aralık 1991
Toplam Verilişi12.775
Öncelik
AstLenin Nişanı

"Sovyetler Birliği Kahramanı" (Rusça: Герой Советского Союза, Geroy Sovyetskovo Soyuza), Sovyetler Birliği'nin en yüksek dereceli onur madalyası.[1]

Madalya Sovyetler Birliği’nde kahramanlık olarak tanımlanacak bir faaliyet gerçekleştirenlere sertifikası ile birlikte verilirdi. Madalya ile birlikte en yüksek nişan olan Lenin Nişanı da bir defaya mahsus olarak verilirdi.[2]

Madalyanın tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Madalya ile birlikte verilen sertifika

Madalya'nın yürürlüğe geçiş tarihi 16 Nisan 1934'tür. Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar toplam 12.745 defa verilmiştir. Madalya en çok II. Dünya Savaşı yıllarında verilmiştir. Bu dönemde 11.635 kişi 1 kere, 101 kişi iki kere, 3 kişi 3 kere ve 2 kişi 4 kere madalyaya layık görülmüştür. 1979 - 1989 yılları sırasında gerçekleşen Sovyet-Afgan Savaşı sırasında 65 kişi madalyaya layık görülmüştür. Madalya ilk kez Anatoli Liapidevski (1 numaralı sertifika ile beraber), Sigizmund Levanevski, Vasili Molokov, Mavrikiy Slepney, Nikolay Kamanin, İvan Doronin ve Mihail Vodopianov adlı pilotlara, bir buz dağına çarpan Çeliustin gemisinin bulunması ve mürettebatının kurtarılması sırasındaki başarıları nedeni ile 1934 yılında verilmiştir.

Sovyet partizanı Zoya Kosmodemyanskaya ödülü alan ilk kadın olmuştur. Lidya Litvyak adlı Sovyet kadın pilotu ise 5’ten fazla düşman uçağı düşürmüş ve ölümündeden sonra (16 Şubat 1942) ödüle layık görülmüştür.

II. Dünya Savaşı sırasında madalyayı iki kere almaya layık görülen 101 kişi için kendi kasabalarında büstleri dikilmiştir. Savaş uçağı pilotları Aleksandır Pokrişkin ve İvan Kojedub ödüle üç kere layık görülen ünlü Sovyet kahramanlarındandır. Ödülü üç kere alan kişilerin heykellerinin birer sütün şeklinde Sovyet Sarayı projesi içinde yer alması düşünülmüştü. Ancak Sovyet Sarayı projesi hiçbir zaman gerçekleştirilememiştir. Talğat Jakupbekuly Biygeldinov iki kere madalyaya layık görülmüş olan kazak asıllı pilot. İlk 26 Ekim 1944'te Kirivigrad şehrinin azat edilişinde gösterdiği cesareti ve kahramanlığı için, bundan sonra Krakov, Berlin Muharebesi'nde hünerlice düşmana hücum ettiği ve filo kumandanlığı yaptığı için ikinci kere 27 Haziran 1945'te verilmiştir.

Madalyaya 4 kere layık görülen iki kişi Georgi Jukov ve Leonid Brejnev'dir. Stalin'in kendisinin yazdığı madalya orijinal tüzüğünde madalya en çok 3 kez verilebilmektedir. Ancak Brejnev ve Jukov tartışmalı bir şekilde dörder kez madalya ile ödüllendirilmiştir.

1970'lerde madalya politik ve askeri kişilere kahramanca bir başarı göstermelerine bakılmaksızın sadece bazı yıldönümleri için de verilmiş ve önemini biraz kaybetmiştir. Madalyanın geleneksel ve tüzüksel kuralı Jukov'a 1 Aralık 1956'da 60. yaş gününde başarıları için dördüncü kez madalya verilmesiyle bozulmuştur.

1988 yılında madalyanın bir kişiye birden fazla verilmesi durdurulmuştur. Sovyetler Birliği Kahramanı madalyası ayrıca şehirlere de verilmiştir. Madalya 1990 yılında Kazak Türklerinden olan Moskova Muharebesi'nin kahramanı B. Momışuly'na verilmiştir. Madalyayı 24 Aralık 1991'de en son hak eden kişi ise Sovyet dalgıç Leonid Mikaloviç Solodkov'dur.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra madalya Rusya'da Rusya Federasyonu Kahramanı, Ukrayna'da Ukrayna Kahramanı, Belarus'da Belarus Kahramanı isimleriyle verilmeye devam edilmiştir.

Diğer bazı önemli kahramanlar arasında II. Dünya Savaşı sırasında bir düşman makineli tüfeğine vücudunu siper ederek karşı koyan ve ölümünden sonra madalyaya sahip olan Aleksander Matrosov ile ünlü Sovyet keskin nişancı Vasili Zaytsev bulunmaktadır.

Bazı madalya sahipleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Georgi Jukov – II. Dünya Savaşı'nda Sovyet Zaferinin baş mimarlarından.
  • Leonid Brejnev - 1964-1982 arası görev yapan Sovyet lideri

Ödüle layık görülen yabancılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Farklı ülklerede bu ödüle uygun ödüller yaratılmıştır:

Doğu Almanya Kahramanı

Bulgaristan Halk Cumhuriyeti Kahramanı
Çekoslovakya Kahramanı
Moğolistan Halk Cumhuriyeti Kahramanı
Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Kahramanı
Arnavutluk Halk Kahramanı
Halk Kahramanı Nişanı (Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti)
Laos Kahramanı
Afganistan Demokratik Cumhuriyeti Kahramanı
Halkın Silahlı Kuvvetleri Kahramanı (Vietnam )
Küba Cumhuriyeti Kahramanı
Kahraman Örnekler Nişanı (Çin)
Kuzey Kore Kahramanı
Suriye Kahramanı
  1. ^ Smith, S. A. (2017). The Oxford handbook of the history of communism. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198779414. 
  2. ^ Pons, Silvio (2020). The Cambridge history of communism. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN 978-1316634578. 

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]